İnsülin, pankreas tarafından salgılanan ve kan şekeri seviyesini düşüren bir hormondur. İnsülin, karbonhidrat metabolizmasıyla birlikte yağ ve protein metabolizmasında da etkili bir hormondur. Şeker hastalığının birinci tipinde insülin hormonunun yokluğu, ikinci tipinde ise insülin azlığı ya da insüline karşı direnç veya her ikisi birden gelişir. Hareketsiz yaşam tarzı ve fast food türü beslenme, insülin direncinin başlıca nedenleri arasında yer almaktadır. Bu nedenle insülin direncinin ölçülmesi ve önlem alınması büyük önem taşır.

İnsülin direnci, kan şekerinin karaciğer, yağ ve kas hücrelerine girmesinin zorlaştığı bir durumdur. Bu nedenle kanda insülin birikimi oluşur. Pankreas, hücrelere daha fazla şeker alabilmek için daha fazla insülin üretmeye başlar ve zamanla yorularak insülin üretme yeteneğini kaybeder. İnsülinin vücutta tam olarak kullanılamaması durumu insülin direnci olarak tanımlanır. Aşağıdaki faktörler insülin direncini artırabilir:

İnsanlarda sabah yorgunlukları, geceleri tatlı yeme isteği, halsizlik, öğlen yemeği sonrası yorgunluk gibi belirtiler insülin direnci işareti olabilir.

Kanda insülin düzeyi yüksek seyretmesine rağmen, insülin direnci nedeniyle kan şekeri seviyeleri de yüksek olabilir. Bu durum, şeker hastalığı, obezite, yüksek tansiyon, kalp ve damar hastalıkları, karaciğer yağlanması ve gut hastalığı gibi rahatsızlıkların tetikleyicisi olabilir. İnsülin direncinin ölçülmesi için çeşitli testler uygulanabilir. Bu testler arasında HOMA testi sıkça yapılmaktadır.

HOMA testi, vücutta insülin direncinin olup olmadığını tespit etmeye yarayan bir testtir. Geceden yaklaşık 10-12 saat süren açlık sonrasında sabah alınan kan örneğiyle yapılır. Bu testle insüline çevre dokuların verdiği tepki değerlendirilir. İnsülin direnci oluşursa, kan glikoz düzeyini normal oranlarda tutabilmek için insülin salgılanmasında artış meydana gelir. HOMA testi ile insülin duyarsızlığı ya da insülin direnci değerlendirilir. HOMA testinde değer 2.5 ve üzerinde çıkarsa insülin direnci lehinde değerlendirme yapılır.

Bu testin dışında, kanda şeker düzeyi, insülin yüksekliği, karaciğer yağlanmasını gösterecek AST, ALT, GGT gibi testler, HDL iyi huylu kolesterol düşüklüğü, trigliserit yüksekliği, ürik asit yüksekliği tespiti sonrasında da insülin direnci tanısı yapılabilir.