Bazal insülin çeşitleri nelerdir ve nasıl kullanılır?

Bazal İnsülin Çeşitleri

• NPH İnsülin (Nötral Protamin Hagedorn): Orta uzunlukta etki süresine sahip bir insülin türüdür. Genellikle günde bir veya iki kez enjekte edilir ve etkisi 12-18 saat sürer. Örnek olarak Humulin N veya Novolin N markaları verilebilir. NPH insülin, protamin eklenmesiyle uzatılmış salınım sağlar, ancak hipoglisemi riski diğer modern bazal insülinlere göre daha yüksek olabilir.
• Uzun Etkili Analog İnsülinler: Bu insülinler, insan insülinine benzer yapıda olup daha uzun ve düzgün bir etki profili sunar. Hipoglisemi riski daha düşüktür ve genellikle günde bir kez enjekte edilir. Yaygın örnekler şunlardır:
  • Glarjin (Lantus, Basaglar, Toujeo): Etkisi 24 saate kadar sürer ve genellikle sabah veya akşam aynı saatte uygulanır. Toujeo, daha konsantre bir formülasyonla daha uzun süreli etki sağlayabilir.
  • Detemir (Levemir): Etkisi 12-24 saat arasında değişir ve bazı hastalarda günde iki kez enjeksiyon gerekebilir. Özellikle kilo alımı endişesi olan hastalar için uygun olabilir.
  • Degludec (Tresiba): Etkisi 42 saate kadar uzayabilen ultra uzun etkili bir insülindir. Bu, enjeksiyon zamanında esneklik sağlar ve hipoglisemi riskini daha da azaltır.
• Diğer Seçenekler: Bazı kombinasyon insülinleri (örneğin, NPH ile kısa etkili insülin karışımları) bazal ihtiyacın bir kısmını karşılayabilir, ancak bunlar genellikle saf bazal insülinler kadar tutarlı değildir.

• Doktor veya Diyabet Eğitimcisi Rehberliği: İnsülin tedavisine başlamadan önce bir sağlık uzmanından talimat alın. Dozaj, bireyin kan şekeri seviyelerine, kilo, yaş ve aktivite düzeyine göre kişiselleştirilir. Başlangıç dozu genellikle düşük tutulur ve zamanla ayarlanır.
• Enjeksiyon Tekniği: Bazal insülin, genellikle cilt altına (subkutan) enjekte edilir. Enjeksiyon bölgeleri arasında karın (göbek deliğinden uzak), uyluk, kalça veya kol bulunur. Enjeksiyon bölgelerini düzenli olarak değiştirmek, lipodistrofi (yağ dokusu hasarı) riskini azaltır. İnsülin kalemleri veya şırıngalar kullanılabilir; kalemler, dozajın hassas ayarlanmasını kolaylaştırır.
• Zamanlama ve Tutarlılık: Uzun etkili bazal insülinler genellikle günde bir kez, aynı saatte uygulanır (örneğin, her sabah kahvaltıda veya her akşam yatmadan önce). Tutarlı zamanlama, kan şekeri dalgalanmalarını önlemeye yardımcı olur. Degludec gibi ultra uzun etkililerde, enjeksiyon saati birkaç saat oynasa bile etki değişmeyebilir, ancak genel olarak bir rutin oluşturmak önemlidir.
• Doğru Saklama: Kullanılmamış insülin flakonları veya kalemleri buzdolabında (2-8°C arasında) saklanmalıdır. Donmamalarına dikkat edin. Kullanımdaki insülin, oda sıcaklığında (genellikle 30 güne kadar) muhafaza edilebilir; aşırı sıcak veya soğuktan koruyun.
• Kan Şekeri İzleme: Bazal insülin kullanırken düzenli kan şekeri takibi şarttır. Açlık kan şekeri ölçümleri, bazal dozun yeterliliğini değerlendirmek için kullanılır. Hipoglisemi (düşük kan şekeri) belirtilerine (terleme, titreme, baş dönmesi) dikkat edin ve acil durumlar için glukoz tabletleri veya meyve suyu bulundurun.
• Yaşam Tarzı ve Beslenme: Bazal insülin, fiziksel aktivite ve diyetle dengelenmelidir. Egzersiz, insülin duyarlılığını artırabileceğinden, doz ayarlamaları gerekebilir. Ayrıca, alkol tüketimi hipoglisemi riskini artırabilir, bu nedenle dikkatli olunmalıdır.
• Yan Etkiler ve Önlemler: Yaygın yan etkiler arasında enjeksiyon bölgesinde kızarıklık veya kaşıntı bulunur. Hipoglisemi en ciddi risktir; bu nedenle doz aşımından kaçının ve sağlık uzmanınızla düzenli kontroller yapın. İnsülin pompaları, bazı hastalar için alternatif bir seçenek olabilir, ancak bunlar genellikle bazal insülini sürekli olarak sağlar.